انواع دانه قهوه
دانه های مختلف قهوه
با شناخت خصوصیات و معرفی تفاوتهای ۴ نوع اصلی دانه های قهوه به راحتی می توان آنها را از یکدیگر تفکیک کرد و تشخیص داد. قهوه های عربیکا (عربی)، روبوستا، لیبریکا و اکسل سا مهم ترین دانه های موجود در بازار هستند
قهوه روبوستا | Robusta
گیاه قهوه روبوستا تا ارتفاع ۶ متر رشد می کند و بسیار مقاوم است.گیاه قهوه روبوستا را در ارتفاعات پایین و در کنار دریا پرورش می دهند. شکل دانه روبوستا گرد است و کافئین بیشتری دارد. همچنین مقدار آنتی اکسیدان ها در قهوه روبوستا ۷ الی ۱۰ درصد است که این میزان آنتی اکسیدان خواص مفیدی برای سیستم عصبی دارد. این مقدار آنتی اکسیدان عوامل ایجاد کننده التهاب در سیستم عصبی را کاهش داده یا برای درمان یبوست مفید است. قیمت قهوه روبوستا ارزان تر از قهوه عربیکا بوده و مصرف کمتری از قهوه عربیکا دارد. دلیل این موضوع طعم تلخ و کافئین بیشتر این نوع دانه قهوه به نسبت عربیکا است. قهوه روبوستا برای تهیه اسپرسو مناسب تر است. کشورهایی که این نوع قهوه را میکارند ویتنام، برزیل، اندونزی و هند هستند که قهوه هایشان به قهوه روبوستای ویتنامی، قهوه روبوستای برزیلی، قهوه روبوستای اندونزی و قهوه روبوستای هندی معروف هستند. به جز این کشورها، کشورهایی همانند اتیوپی، سوماترا، ترکیه، مکزیک، نیکاراگوئه، کلمبیا، هندوراس و پرو این نوع قهوه را به بازار عرضه کرده اند.
قهوه عربیکا | Arabica
قهوه عربیکا را در گذشته با نام قهوه عربی می شناختند. چرا که در گذشته در کشورهای یمن، اتیوپی (جنوب غربی) و سودان (جنوب شرقی) کاشته می شد. همانطور که گفته شد دانه قهوه عربیکا در دنیا بسیار بیشتر از دانه قهوه روبوستا کشت می شود. گیاه آن تا ۴٫۵ متر رشد می کند و به نسبت گیاه قهوه روبوستا آسیب پذیرتر است. این گیاه را در مناطق مرتفع می کارند. شکل دانه آن کشیده و به شکل S است. این نوع قهوه حدود ۷۵ درصد تولید جهانی قهوه را تشکیل داده و برزیل یکی از بزرگترین تولید کنندگان قهوه عربیکا در دنیاست. مقدار کافئین در قهوه عربیکا ۱٫۵ درصد و کمتر از قهوه روبوستا بوده که همین موضوع به همراه چرب تر بودن این دانه باعث شده که طعم دلنشین تری داشته باشد و در نتیجه مصرف آن در دنیا بیشتر شود. اگر چه میزان آنتی اکسیدان در دانه قهوه عربیکا بین ۵٫۵ تا ۸ درصد متغیر است و کمتر از قهوه روبوستا است اما این دانه قهوه گران تر از روبوستا بوده است. چرا که نحوه پرورش آن دشوارتر و میزان درخواست آن در بین مردم بیشتر است. دلیل این موضوع طعم شیرین تر و خوش طعم تر قهوه عربیکا به نسبت دیگر قهوه هاست. همچنین عطر و رایحه بهتری به نسبت روبوستا دارد در نتیجه برای خوابی راحت بسیار مناسب است. این نوع قهوه در کشورهایی چون برزیل، کنیا، کلمبیا، اتیوپی، گواتمالا، سوماترا و بسیار دیگر کشت می شود و با نام هایی همانند قهوه عربیکای برزیلی در دنیا شناخته می شود .
قهوه لیبریکا (Liberica)
در حال حاضر این قهوه کمتر مورد استفاده عموم قرار می گیرد ولی از اهمیت خاصی در تاریخ برخوردار است. در سال ۱۸۹۰ بیش از ۹۰ درصد ذخیره قهوه عربی به دلیل مشکل زنگار قهوه نابود شد و دولتها و مزرعه داران تلاش بسیاری برای رفع این مشکل بکار گرفتند. بالاخره به کاشت گیاه لیبریکا رسیدند. اولین کشوری که اقدام به کاشت این قهوه کرد کشور فیلیپین که در آن زمان تحت سلطه آمریکا بود کرد. این کار به اقتصاد این کشور که در آن زمان تنها کشور تولید کننده قهوه بود بسیار کمک کرد. بالاخره و پس از کشمکش های زیاد کشور فیلیپین اعلام استقلال نمود و در نتیجه کاشت و تولید قهوه کاملاً قطع گردید. ولی از سال ۱۹۹۵ حامیان منابع طبیعی برای حفظ این گونه قهوه مجدداً به کشت آن پرداختند. متأسفانه این اقدام بسیار دیر بود چون قهوه عربی تمام بازار قهوه را به خود اختصاص داده بود و هنوز هم یکه تاز در این بازار است. دانه این قهوه درشت تر از انواع دیگر قهوه است. شکلی نامتقارن و رایحه ای بی همتا دارد. رایحه آن بوی گل و میوه میدهد و طعمی دودی دارد. اکثر کسانی که از آن نوشیده اند بر این اعتقادند که طعم آن اصلاً شبیه قهوه نیست و برخی اظهار میدارند طعمی شبیه چوب دارد.
اکسل سا (Excelsa)
اگر چه اخیراً این قهوه را در زیرمجموعه لیبریکا قرار داده اند ولی در واقع با لیبریکا تفاوت دارد. در واقع بسیاری اظهار می دارند چون درخت آن مانند لیبریکا حدود ۲۰ تا ۳۰ فوت (۶ تا ۹ متر) ارتفاع دارد و در مناطق مشابه لیبریکا کاشته می شود و شکل دانه آن بادامی شکل است آن را در زیر مجموعه لیبریکا قرار داده اند. این دانه قهوه بیشتر در جنوب شرقی آسیا کاشته می شود و حدود ۷ درصد قهوه جهان را تأمین می کند. این قهوه مزه ای تند و میوه مانند دارد که مابین مزه قهوه برشته تیره و قهوه برشته ملایم است. از این قهوه در ساخت قهوه های ترکیبی بسیار استفاده می شود. طعم خاص آن راز جذب دوستداران قهوه به آن است که حتی برای یکبار هم که شده از آن بنوشند.
قهوه سبز | Green Coffee
قهوه سبز همان قهوه خامی است که به اصلاح عمل رست شده یا بو داده نشده بر روی آن انجام نشده است. تمام قهوه ها مانند قهوه روبوستا و عربیکا برای استفاده و تهیه قهوه باید تفت داده شوند. در این میان بعضی از افراد، قهوه خام سبز را بدون عمل تفت دادن استفاده می کنند. دلیل این موضوع نیز آن است که گفته شده قهوه سبز باعث لاغری می شود. بنابراین بیشتر کسانی که رژیم های لاغری دارند از این نوع قهوه مصرف می کنند. اما قهوه سبز به دلیل اینکه بو داده نشده، از قهوه روبوستا نیز تلخ تر است. آنتی اکسیدان کلروژنیک اسیددر قهوه سبز به لاغری کمک بسیاری می کند
منابع : الی گشت /تیرینک