تاریخچه قهوه از ابتدا تا کنون

 تاریخ قهوه در طول تاریخ 

اتیوپی و نخستین نشانه‌های قهوه

نخستین نشانه‌های مربوط به قهوه و تاریخچه قهوه در قرن یازدهم میلادی مشاهده شده است. آنطور که در منابع آمده است یک چوپان اتیوپیایی به نام کالدی ( Kaldi ) دیده است که گوسفندانش پس از خوردن برگ‌های یک درخت خاص، انرژی مضاعفی پیدا کرده‌اند! پس از مدتی مردم قبیله‌ی گالا ( Galla ) ابتدا میوه‌ی آن درخت را با روغن های حیوانی مخلوط کردند و متوجه افزایش انرژی خود شدند. سال‌ها بعد یعنی در حدود قرن 12 میلادی برای اولین بار قهوه به شکل یک نوشیدنی در اتیوپی مصرف شد.

ورود قهوه به عربستان

حالا تاریخچه قهوه به عربستان می‌رسد. پس از اتیوپی، دانه‌های قهوه در قرن چهاردهم میلادی به شبه جزیره‌ی عربستان رسید. مردم این کشور ابتدا طبق دستوراتی که مردم اتیوپیایی استفاده می‌کردند، قهوه را مصرف می‌کردند. اما پس از مدتی پرورش و رشد درخت قهوه در شهر یمن آغاز شد. یمن به دلیل آب و هوای حاره‌ای و شرجی مکان بسیار مناسبی جهت کاشت و پرورش قهوه بود. این نوشیدنی به سرعت در جهان عرب شهرت یافت و شهرت آن هم بیشتر به این دلیل بود که دین اسلام ابتدا در جهان عرب گسترش یافت و نوشیدنی‌های الکلی را حرام بشمار می‌آورد، به همین دلیل قهوه به عنوان جایگزینی برای نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌شد. در واقع اعراب بودند که در تمام مناطق عرب نشین و خاور نزدیک استفاده از قهوه را رواج دادند.

ورود قهوه به ترکیه و استانبول

پس از اعراب نوبت به ترکیه رسید. پادشاه ترکیه در قرن پانزدهم علاقه‌ی بسیاری به انواع نوشیدنی داشت و قهوه نیز یکی از نوشیدنی‌های مورد علاقه‌ی وی بود. در واقع قهوه ترک که امروزه بسیار معروف است از قصر این پادشاه در استانبول کشف شده است. آنها قهوه را مانند قهوه ترک‌های امروزی تهیه می‌کردند با این تفاوت که قهوه بجای اجاق روی آتش مستقیم تهیه می‌شد. قهوه ابتدا در قصر سلطان تهیه و مصرف می‌شد و سپس بتدریج در عمارت‌ها و عمدتا توسط افراد ثروتمند ترکیه مصرف می‌شد. آشنایی بیشتر مردم ترکیه با قهوه توسط کافه ها بود. اولین کافه به نام Kiva Han در منطقه‌ی Tahtakale ترکیه بازگشایی شد و پس از آن روند تاسیس کافه‌ها در تمام شهرهای ترکیه به سرعت افزایش یافت. فرهنگ کافه بتدریج در بین مردم ترکیه و به ویژه استانبول نهادینه شد و مردم روز خود را با خواندن کتاب شعر و کتاب و نوشیدن قهوه سپری می‌کردند. اروپا و آغاز عصر قهوه نوشی دوره‌ی دیگری از تاریخچه‌ قهوه مربوط به اروپاست. به لطف تلاش‌های بازرگانان و مسافران اروپایی که به استانبول سفر می‌کردند قهوه در اروپا و به تدریج در سراسر دنیا گسترش پیدا کرد. نخستین مردمی که در اروپا قهوه نوشیدند ونیزی‌ها بودند. بازرگانان ونیزی در سال 1615 به استانبول سفر کردند و پس از آشنا شدن با قهوه از آن برای فروش به ونیز ایتالیا بردند. قهوه در استانبول ابتدا توسط دستفروشان در خیابان فروخته می‌شد اما به تدریج مغازه‌های قهوه فروشی و کافه ها بازگشایی شدند و مردم بخصوص هنرمندان، روشنفکران و دانشجویان توانستند به راحتی به قهوه دسترسی پیدا کنند.

مسافرانی که به استانبول سفر کرده و از طعم خوب قهوه‌ی آنجا چشیده بودند در نامه‌هایی به دوستان خود در شهر مارسی از قهوه صحبت کردند که این باعث شد شوق و ذوقی در مردم برای نوشیدن قهوه شکل بگیرد. سفیر وقت فرانسه Monsieur de la Roque برای مردم مارسی این امکان را فراهم کرد و باعث شد قهوه به فرانسه نیز برسد. نخستین کافه‌ی مارسی در سال 1671 تاسیس شد و در ابتدا فقط برای مسافران و بازرگانان کشورهای دیگر استفاده می‌شد اما کم کمک جنبه‌ی عمومی به خود گرفت و مردم از تمامی توده‌ها به کافه‌ها می‌رفتند. پس از مارسی تاریخچه قهوه به پایتخت فرانسه یعنی پاریس رسید. نخستین کافه‌ی پاریس ( Café de Procope ) در سال 1686 بازگشایی شد و به تدریج به عنوان کافه‌ی موردعلاقه‌ی بسیاری از هنرمندان مشهور آن زمان شامل شاعران، نمایشنامه‌نویسان، بازیگران و موزیسین‌ها شناخته شد. پس از این کافه، کم کم در هرکجای شهر می‌شد کافه‌ها را پیدا کرد. آشنایی مردم انگلستان با قهوه به سال 1637 برمی‌گردد. در این سال یک فرد ترک قهوه را به شهر آکسفورد در جنوب شرقی انگلستان برد. این قهوه به تدریج در بین بسیاری از دانشجویان و استادان این شهر محبوب شد و آنها ” باشگاه قهوه آکسفورد ” را پایه گذاری کردند. اولین کافی شاپ آکسفورد به نام ” Angel ” در سال 1650 بازگشایی شد. دو سال بعد یک فرد یونانی به نام Pasqua Rosée نخستین کافه را در لندن پایتخت انگلستان بازگشایی کرد. وی به دلیل اینکه با قهوه ترک آشنایی داشت و همچنین دوستانی در این زمینه داشت یکی از بهترین قهوه‌ها را ارائه می‌داد. قهوه در سال 1660 به بخشی از فرهنگ اجتماعی لندن تبدیل شد. تاریخچه‌ی قهوه در هلند نسبت به دیگر کشورها متفاوت است. هلند از سال‌ها پیش در کار تجارت قهوه بوده است و بیشتر از یک نوشیدنی، به عنوان یک کالای تجاری به قهوه نگاه می‌کرده است. در واقع برای نخستین بار قهوه در قرن هفدهم میلادی از طریق یمن به هلند رسیده است. پس از آن هلند شروع به نهادینه کردن فرهنگ قهوه در مستعمره‌هایش کرده است. در سال 1699 کشت و پرورش قهوه در جزیره‌ی جاوا آغاز شد و در سال 1711 نخستین دانه‌های قهوه‌ی جاوایی در بازار آمستردام فروخته شد. همچنین افتتاح نخستین کافه‌ها در هلند به دهه‌ی 1660 برمی‌گردد. در دهه‌ی 1680 هلند قهوه را در اسکاندیناوی معرفی کرد جایی که امروزه به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین قهوه‌نوش‌های جهان به حساب می‌آید. قهوه در آلمان در سال 1675 معرفی شد و بازگشایی کافه‌ها در این کشور به سال‌های 1679 تا 1680 در شهرهای برمن، هامبورگ و هانوفر برمی‌گردد. البته مطابق معمول در ابتدا نوشیدن قهوه‌ در آلمان مربوط به طبقه‌ی اشراف زادگان بوده است اما در ابتدای قرن هجدهم مصرف قهوه تقریبا فراگیر شده بود و مردم در خانه‌ها قهوه را تهیه می‌کردند. در کنار Café de Procope پاریس یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین کافه‌ها در اروپا به نام ” Coffe Baum ” مربوط به شهر لایپزیگ آلمان می‌باشد که در سال 1694 افتتاح شده است. تاریخچه قهوه در آمریکا نیز به سال 1668 برمی‌گردد و اولین کافه در سال 1696 در شهر نیویورک به نام ” The King’s Arms ” تاسیس شد. در قرن هفده و هجده مصرف قهوه در آمریکا بیش از پیش رایج شد و مردم بیشتری برای مصرف قهوه به کافه‌ها رفته یا قهوه را در منزل تهیه می‌کردند. از میانه‌های قرن 19 به بعد، قهوه به یک کالای تجاری مهم در سراسر دنیا تبدیل شده است که تا امروز نیز این روند ادامه داشته و بسیار بیشتر گسترش نیز یافته است.

منبع : قهوه ایلیا